شیوه‌های امر به معروف و نهی از منکر؛ پیام‌های آسمانی پایه نهم

مسأله امر به معروف و نهی از منکر, از وظایف مهم دینی هر مسلمان است. حضرت علی (ع) می‌فرماید: همه کارهای نیک و حتی جهاد در راه خدا، در مقایسه با امر به معروف و نهی از منکر، مانند قطره در برابر دریایی پهناور و عمیق است.

خداوند سبحان اقوام پیش از شما را عذاب نکرد، مگر به دلیل اینکه امر به معروف و نهی از منکر را ترک کردند. پس بی‌خردان آنها را به دلیل انجام معصیت‌ها عذاب کرد و خردمندان را به دلیل نهی کردن از زشتی‌ها. مراتب امر به معروف و نهی از منکر در یک تقسیم بندی، به سه مرحله تقسیم می شود:

- مرحله قلبی (رفتاری)
- مرحله زبانی
- مرحله عملی

شرایط امر به معروف و نهی از منکر

علم به معروف و منکر: یعنی کارها یا رفتارهای معروف و منکر را بشناسیم.احتمال تأثیر: یعنی احتمال بدهیم که گفتار یا رفتار ما در شخص مورد نظر تاثیر دارد.

اصرار بر گناه: تشخیص بدهیم که شخص مورد نظر بر اعمال خود تکرار و اصرار دارد. 

نداشتن مفسده: برای شخص امر به معروف و نهی از منکر کننده ضرر جانی یا مادی نداشته باشد.

شیوه های امر به معروف و نهی ازمنکر

انواع شیوه های امر به معروف و نهی از منکر زبانی:
- امر به معروف ساده               
- امر به معروف صریح           
- امر به معروف تاکیدی

- امر به معروف اعتراضی         
- امر به معروف تعلیلی
- امر به معروف اخطاری           

- امر به معروف انتفاعی       
- امر به معروف تحریکی
- امر به معروف استحیایی     

- امر به معروف قرآنی         
- امر به معروف حدیثی
- امر به معروف فتوایی           

- امر به معروف منظوم     
- امر به معروف ادبی
- امر به معروف داستانی         

در امر به معروف و نهی از منکر به چه نکاتی باید توجه داشت؟ 

علم به معروف و منکر: یعنی امر و نهی‌کننده باید معروف و منکر را بشناسد و در غیر این صورت موظف نیست امر به معروف و نهی از منکر کند، بلکه نباید چنین کاری بکند؛ زیرا ممکن است در اثر جهل و نادانی امر به منکر و نهی از معروف کند، بنابراین نهی از منکر کردن کسی که نمی‌دانیم کارش حرام است یا نه، واجب بلکه جایز نیست.

احتمال تأثیر: شرط دوم امر به معروف و نهی از منکر، احتمال تأثیر است یعنی امر و نهی‌کننده باید احتمال بدهد که امر و نهی او اثر و نتیجه‌یی ولو در آینده دارد.

اصرار بر گناه: یعنی باید شخص گناهکار بر استمرار گناه، اصرار و سماجت داشته باشد و چنانچه معلوم شود که وی بدون این که امر و نهی شود خود از خطا دست بر می‌دارد یعنی معروف را به‌جا می‌آورد و منکر را ترک می‌کند امر و نهی او واجب نیست.نداشتن مفسده: یعنی باید امر و نهی مفسده نداشته باشد، بدین‌ترتیب اگر امر و نهی موجب شود به شخص امر و نهی‌کننده و یا به مسلمان دیگر مفسده‌یی از قبیل ضرر جانی و یا آبرویی و یا مالی برسد، در این‌جا امر و نهی واجب نیست.

سوالات درس پیام های آسمانی پایه نهم

یکی از مسئولیت های افراد جامعه نسبت به هم چیست؟
توصیه ی یکدیگر به کار خیر و پسندیده و بازداشتن هم از کار ناپسند.

امر به معروف و نهی از منکر یعنی چه؟
توصیه هی یکیدگر ره کار خیر و بازداشتن هم از کار ناپسند همان امر به معروف و نهی از منکر است.

چرا مومنان در رابطه با امر به معروف و نهی از منکر مسئولیت بیشتری دارند؟
زیرا آنها ولی یکدیگرند؛ یعنی همدیگر را دوست دارند و نسبت به سرونوشت یکدیگر احساس مسئولیت می کنند، سعادت و خوشبختی دیگر انسانها برایشان شادی آور است.

رسیدن به سعادت دنیا و آخرت چگونه امکان پذیر است؟
عمل به دستورات دین و انجام اعمال نیک و ترک گناهان

آثار منفی ترک امر به معروف و نهی از منکر را بیان کنید.
مردم نسبت به سرنوشت دیگران بی تفاوت می شوند.
کارهای نادرست و ناپسند در جامعه رواج می یابد.
دستورات دین میان مردم به فراموشی می رود.
رحمت و برکت خداوند از جامعه برداشته می شود.

با توجه به سخن حضرت علی علیه السلام جایگاه امر به معروف و نهی از منکر را در میان اعمال نیک بیان کنید.
همه کارهای نیک و حتی جهاد در راه خدا، درمقایسه با امر به معروف و نهی از منکر، مانند قطره در برابر دریای پهناور و عمیق است.

حضرت علی (ع)، علت عذاب بی‌خردان و خردمندان جامعه را درباره امر به معروف و نهی از منکر، به‌ترتیب چه عواملی می‌دانند؟
فراموشی تعالیم دین - عدم نهی از منکر
انجام معصیت - عدم نهی از منکر
عدم نهی از منکر - فراموشی تعالیم دین
عدم نهی از منکر - انجام معصیت

چرا نمی توان به سادگی از کنار خطا و گناه افراد در جامعه گذشت کرد؟
زیرا سرنوشت مردم در جامعه مانند سرنشینان یک کشتی به هم گره خورده است.

یکی از مسئولیت های افراد جامعه نسبت به هم ....... است.
امر به معروف و نهی از منکر.

با توجه به فرمایش امام کاظم (ع)؛ در چه صورت شرورترین افراد بر جامعه مسلط شده و دعاهای مردم مستجاب نمی شود؟
اگر مردم امر به معروف و نهی از منکر را رها کنند.

طبق سخن امام موسی كاظم (ع) در چه صورتی شرورترین افراد بر جامعه مسلط می‌شوند و اگر بهترین‌ها هم دعا كنند، دیگر دعا مستجاب نخواهد شد؟
ترک نماز
ترک زکات
ترک جهاد
ترک امر به معروف و نهی از منکر

هدف از نهی از منکر چه باید باشد؟
انسان خطاکار به اشتباهش ادامه ندهد.

شیوه های امر به معروف و نهی از منکر را بیان کنید.
- گاهی با دیدن یک گناه از فردی، روی خود را برگردانیم و با سردی را او رفتار می کنیم.
- گاه شخص خطاکار متوجه زشتی رفتارش نیست که در این صورت باید با مهربانی و برخورد خوب او را متوجّه کنیم و بخواهیم دیگر تکرار نکند.
-در بعضی موارد هم می توان برای اینکه ناراحتی خود را از انجام گناهی نشان دهیم، آنجا را ترک کنیم.

برای ...... تا حد امکان نباید خطاهایشان را در ....... به آنها باز گوییم.
حفظ آبروی افراد - حضور دیگران 

برای تأثیر بیشتر امر به معروف  ونهی از منکر چه باید کرد؟
خوب است خودمان آنچه دیگران را به آن توصیه می کنیم، عمل کنیم و یا کاری را که دیگران را از آن نهی می کنیم، انجام ندهیم.

چرا هر امر به معروف نهی از منکری، یک موفقیت است؟
زیرا اگربه نتیجه برسد، علاوه بر پاداش الهی به اصلاح اطرافیان و جامعه کمک کرده ایم و اگر هم به نتیجه نرسد به وظیفه خود عمل کرده ایم و از اجر خداوند بهره برده ایم.

کدام مورد جزو شیوه‌های امر به معروف و نهی از منکر نیست؟
رفتار سرد
ترک مکان مورد نظر
برخورد خوب و مهربان
جبر و زور

این جمله مربوط به کدام موضوع از مسئلۀ امر به معروف و نهی از منکر است؟ (اگر لباس شما با جوهر خودکار کثیف شده باشد، آیا می توانید مثل ریختن گچ روی لباس با تکاندن آن را پاک کنید؟)اهمیّت
آثار ترک
فایده ها
شیوه ها

---